Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінің тиімділігін талдауды қамтамасыз ету арқылы парламентаризмнің рөлін арттыру және ҚР Парламенті депутаттарына заң шығару бастамасы құқығын іске асыруда жәрдемдесу Парламентаризм институтының басты миссиясы болып табылады.
Институт заң жобаларын Парламент депутаттарының өтініштері негізінде әзірлейді. Заң жобалау жұмысы қолданыстағы заңнамаға алдын ала талдау жүргізуді, олқылықтар мен коллизияларды анықтауды, заңнамада қандай да бір нормаларды қолдану кезінде проблемаларға тап болған қоғамдық ұйымдардың, ҮЕҰ өкілдерімен, қарапайым азаматтармен кездесулерді білдіреді.
Есепті кезеңде Парламентаризм институтының мамандары қолданыстағы заңнамаға 14 бағыт бойынша талдау жүргізді, оның ішінде: жеке меншік құқығын қорғау тетіктері; халықтың көші-қоны; астық нарығын реттеу; тұрғын үй қатынастары (МИБ); экологиялық таза көлікті танымал ету және электромобильдерге арналған инфрақұрылымды дамыту; «жасыл» мемлекеттік сатып алуды дамыту; қаржылық (инвестициялық) пирамидалардың қызметіне қарсы іс-қимыл және олардың жарнамасына қатысқаны үшін заңды жауапкершілік белгілеу қағидаларын бекіту туралы; кәсіпкерлік қызметті «таза парақтан» реттеудің жаңа тәсілдерін; норма шығармашылық қызметті; қару айналымын; спортты дамытуды және т. б.. Жүргізілген талдаулардың қорытындысы бойынша тиісті заң жобалары әзірленетін болады. Осылайша,
1 тоқсанда институт 7 заң жобасын әзірледі. Заң жобаларын талқылау бойынша 3 дөңгелек үстел өткізілді: "жасыл" мемлекеттік сатып алуды дамыту мәселелері, цифрлық активтер туралы және қылмыстық процесте мүлікті мемлекет кірісіне тәркілеу бөлігінде жеке меншік құқығын қорғау тетіктері туралы.
Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасы Үкіметінің қорытындысында цифрлық активтер мәселелері бойынша заң жобалары жатыр. Заң жобаларының бұл пакетіне Парламент палаталарының депутаттары Парламентаризм институты мамандарының көмегімен цифрлық активтер саласындағы заңнаманы жетілдіру мақсатында бастамашылық жасаған.
Заң жобалары цифрлық активтер нарығын дамытуға, цифрлық активтерді шығару, орналастыру және айналысы процесінде туындайтын қатынастарды реттеуге бағытталған, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағында цифрлық активтер мен майнинг нарығы субъектілерінің қызметін реттеуді жетілдіруді көздейді.
Депутаттар Парламентаризм институтының мамандарымен бірлесіп әзірлеген 4 бастамашыл заң жобасы, оның ішінде атқарушылық іс жүргізуді жетілдіру; қорғаныс өнеркәсібі мен мемлекеттік қорғаныстық тапсырыс; мүгедектігі бар адамдардың өмір сүру сапасын жақсарту мәселелері; көші-қон мәселелері жөніндегі заң жобалары Парламент Мәжілісінің қарауында жатыр.
Атап айтқанда, атқарушылық іс жүргізуді жетілдіру мәселелері жөніндегі заң жобасын атап өткен жөн. Оның бастамашылығы мен әзірленуі үшін жыл сайын өсіп келе жатқан сот орындаушыларының әрекеттеріне азаматтардың шағымдарының саны негіз болды. Жоғарғы соттың мәліметінше, соңғы 3 жылда сотқа берілген шағымдар саны 10 000-нан асты. Бұл депутаттар мен уәкілетті органның атына жіберілген шағымдарды есепке алмай отыр. Осыған байланысты Парламентаризм институты азаматтар тарапынан осындай жаппай наразылықтың пайда болу себептерін анықтау үшін келіп түскен өтініштер мен шағымдарға талдау жүргізді. Жүргізілген жұмыстың қорытындысы бойынша Парламентаризм институты Парламент депутаттарымен бірлесіп, халықтың талаптары мен ұмтылыстарына жауап беретін атқарушылық іс жүргізуді жетілдіру мәселелері бойынша заң жобасын дайындады.
Заң жобасында мынадай проблемаларды шешу ұсынылады: атқарушылық іс жүргізу борышты өтеуге байланысты тоқтатылған кезде барлық алдыңғы сот орындаушыларының қаулыларын жою, атқарушылық іс жүргізуді қозғау алдында борышкерде берешектің болуын тексеру, атқарушылық құжаттың орындалуын қамтамасыз ету жөнінде шаралар қабылданған кезден бастап үш жұмыс күнінен кешіктірмей борышкерге хабарлама жіберу, борышкерді атқарушылық іс жүргізу жасалған жерге ғана шақыру және борышкердің жеке қатысуын талап ететін жағдайларда ғана, сот орындаушысына жеке шақыруды болдырмай, сондай-ақ атқарушылық іс жүргізуге байланысты басқа да мәселелер.
Мүгедектігі бар адамдардың өмір сүру сапасын жақсарту мәселелері жөніндегі заң жобасында, ең алдымен, мүгедектікке деген қазіргі көзқарас түбегейлі өзгерді, мүгедектігі бар адамдардың құқықтарын түсіну мен түсіндірудің негіз қалаушы қағидаттарының кешені айқындалды, осы саладағы ұлттық заңнама мен озық тәжірибе негізінде ережелерді іске асыру тетіктері әзірленді.
Қорғаныс өнеркәсібі және мемлекеттік қорғаныстық тапсырыс мәселелері жөніндегі заң жобасы мемлекеттік авиацияның авиациялық техникасын өндіруді, жөндеуді, техникалық қызмет көрсетуді және жаңғыртуды жүзеге асыратын қорғаныс-өнеркәсіп кешені ұйымдарының қызметін реттеу бойынша түзетулерді көздейді. Институт қосалқы бөлшектер мен жинақтауыштарды сатып алу рәсімдерін жеңілдетуге, оқ-дәрілер мен жарылғыш заттарды кәдеге жарату процесін ұйымдастыруға және оның барынша қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған нормаларды ұсынады.
Институт көші-қон мәселелері жөніндегі заң жобасына қандастарды бейімдеу және ықпалдастыру орталықтары қызметінің мәселелерін регламенттейтін нормаларға толықтырулар енгізу жөнінде ұсыныстар енгізді, азаматтарды зейнетақы және өзге де әлеуметтік төлемдерді тағайындайтын уәкілетті органды өзінің Қазақстаннан тыс жерлерге түпкілікті шыққан сәтіне дейін хабардар етуге міндеттейді. Бұл әлеуметтік қамсыздандыру саласында және т.б. заңсыз схемалардың іске асырылу жағдайларының жолын кесуге мүмкіндік береді.
Осылайша, Парламентаризм институтының мамандары осындай жұмысты барлық басқа да заң жобаларын әзірлеу кезінде жүргізеді, құқық қолдану мәселелері, халықаралық тәжірибе және оларды ұлттық заңнамада қолдану мүмкіндіктері алдын ала зерделенеді.
